W Muzeum Ziemi Wałeckiej od 23 września można oglądać wystawę „Kąpiel w balii. Zwyczaje higieniczne dawnej wsi”, chociaż autorka - kiedy już dokładnie poznała temat - stwierdziła, że wystawa powinna się nazywać Brud, smród i robactwo.

Już na wstępie swojego wykładu pomysłodawczyni wystawy Dorota Kalinowska z Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej nie pozostawiła złudzeń, że pojęcie higieny nie miało nic wspólnego z dzisiejszymi standardami higienicznymi, a nawet sanitarnymi.

- Od początku naszej ery brud był czymś powszechnym. Pierwsi ascetyczni pustelnicy głosili, że kąpiel jest nikomu niepotrzebna, dlatego że jak ktoś już raz zaznał kontaktu z wodą podczas chrztu, więcej nie potrzebuje, zwłaszcza, że wchodząc do świątyni zamaczał palce w świętej wodzie. Potem było już tylko obmycie ciała przed złożeniem do grobu - mówiła D. Kalinowska. - Nigdy nie umyła się święta Agnieszka, brud hołubił święty Augustyn, święty Hieronim też uważał, że kąpiel jest zbyteczna. Święty Bernard w XI wieku twierdził, że tam, gdzie śmierdzą wszyscy nie czuć nikogo. Dopiero pod koniec XI wieku ktoś stwierdził, że może wypadałoby się trochę umyć. W związku z tym zaczęły powstawać pierwsze łaźnie i zaczęto zwracać uwagę na higienę. W Paryżu pod koniec XIII wieku, w którym żyło 70 tys. mieszkańców, funkcjonowało aż 26 łaźni. Niestety w XIV wieku przyszła dżuma, która zdziesiątkowała Europę i wtedy Filip IV wydał zarządzenie swoim uczonym, żeby zbadali przyczynę istnienia zarazy. Wymyślili, że przyczyną dżumy były gorące kąpiele, dlatego że wtedy pory się rozszerzają i morowe powietrze wchodzi w człowieka. Od tamtej pory na dwa, trzy wieki wszyscy zapomnieli o kąpielach.

Eksponaty zaprezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku. Wśród nich znajdują się m.in. kijanki, balie klepkowe i cynkowe, wyżymaczki, maglownice, żelazka, tary, pralki, a także bielizna damska i męska, zioła wykorzystywane w kosmetyce i akcesoria higieniczne, jak na przykład pędzle do golenia.