Referendum - to już pewne

Z tuczyńskim radnym Markiem Gajzlerem, jednym z organizatorów referendum w sprawie odwołania burmistrza Tuczna, rozmawia Zuzanna Błaszczyk-Koniecko.

Kto organizuje referendum?

- Można powiedzieć żartem, że głównym organizatorem jest sam burmistrz, który swoim zachowaniem wobec wyborców sprowokował wiele osób do żądania zmiany. Mówiąc poważnie, organizatorami jest grupa kilkudziesięciu osób, którym nie podobają się działania burmistrza Tuczna. Z tych kilkudziesięciu osób kilkanaście występuje formalnie jako inicjatorzy referendum. 

Jaki jest powód?

- Jeden powód już wymieniłem - arogancja Krzysztofa Hary wobec mieszkańców i wobec opozycyjnych radnych. Nierespektowanie nie tylko naszych praw do informacji i pomocniczości ze strony władzy samorządowej, ale także elementarnych zasad kultury. Ktoś taki nie powinien być twarzą naszej gminy. Zasługujemy na lepszego reprezentanta. Do tego dochodzą zaniedbania w dziedzinach istotnych dla codziennego życia mieszkańców - brak działań dla poprawy dostępności do usług medycznych, komunikacji zbiorowej, mieszkań socjalnych. Brak jest również rzetelnej informacji o wydatkowaniu pieniędzy publicznych, a te znane nam wydatki budzą często poważne zastrzeżenia. Sztandarowy jest tu przykład ośrodka kultury. Również nadzór nad inwestycjami i zakupami jest, mówiąc delikatnie, niewystarczający. To ponadto brak wsparcia dla lokalnej przedsiębiorczości, fatalny stan usług komunalnych, brak wizji rozwoju gminy, szczególnie rozwoju turystyki, co wpisane jest przecież w strategię jej rozwoju. To także brak współpracy z formalnymi i nieformalnymi organizacjami pozarządowymi i grupami inicjatywnymi. Nie można też pominąć działań podejmowanych na szkodę edukacji w gminie, tj. próba zamknięcia szkoły w Marcinkowicach, oszczędności w placówkach zagrażające bezpieczeństwu i zdrowiu dzieci i utrudniające kształcenie, ograniczanie dostępu do kształcenia specjalnego, brak dodatkowych zajęć edukacyjnych i kulturalnych - tu znowu kłania się „działalność” GOK-u. Tematów jest wiele. Wiemy, że budżet i możliwości personalne gminy są ograniczone, ale wiele problemów można rozwiązać choćby częściowo lub ograniczyć ich negatywne skutki, gdyby prowadzony był dialog z mieszkańcami i ich przedstawicielami, gdyby każda krytyka nie była traktowana jako personalny atak na burmistrza i jego rodzinę, gdyby wykorzystywano, a nie ograniczano inicjatywy obywatelskie. Dorzućmy jeszcze politykę personalną, w której wyniku prawie wszyscy radni z komitetu burmistrza - sami lub ich bliscy, a często i jedno i drugie - znajdują zatrudnienie w Urzędzie Gminy albo w instytucjach podległych samorządowi. Przypadek? Brak innych kandydatów spełniających kryteria? Możliwe, ale nasze wątpliwości mają mocne podstawy.

Jakie kroki podjęliście w sprawie zorganizowania referendum?

- Wszystko określa Ustawa o referendum lokalnym. Pierwszy krok został wykonany. Powstała grupa inicjatywna, która dzisiaj (10 lutego - dop. red.) złożyła powiadomienie o woli przeprowadzenia referendum na ręce burmistrza Tuczna oraz komisarza wyborczego w Koszalinie. Od tej chwili zaczyna się etap drugi, czyli zbieranie podpisów pod wnioskiem o przeprowadzenie referendum. Musimy takich podpisów zebrać około 400, czyli 10 proc. wyborców z terenu gminy. Kilkaset podpisów, nawet dużo ponad wymaganą liczbę, zbierzemy bez trudu. Po złożeniu wniosku z podpisami komisarz wyborczy ogłosi termin referendum i wtedy pozostanie nam, mieszkańcom, pójść do komisji wyborczych w wyznaczonym dniu i odpowiedzieć na pytanie: „Czy jest Pani/Pan za odwołaniem pana Krzysztofa Hary z funkcji burmistrza Tuczna przed upływem kadencji?”. Jeżeli większość z uczestników odpowie TAK, to będą nas czekały dodatkowe wybory.

Jaki jest odbiór tej inicjatywy wśród mieszkańców?

- Nie mogę mówić za wszystkich. Na pewno burmistrz nadal ma swoich zwolenników, ale ich liczba stopniała od ostatnich wyborów bardziej niż pokrywa lodowa w Arktyce. W Tucznie, gdzie jestem na co dzień, spotykam się z nieustającymi wyrazami sympatii i deklaracjami poparcia wniosków o referendum i głosowania za odwołaniem burmistrza. Powtórzę, nie wszyscy i nie wszędzie, ale znacząca większość mieszkańców Tuczna i na pewno prawie wszyscy w Marcinkowicach oczekują szybkiej zmiany władzy samorządowej. W innych miejscowościach naszej gminy, choć w różnym stopniu, też daje się odczuć rozczarowanie postępującym upadkiem standardów rządzenia. Otrzymuję obietnice nie tylko głosowania, ale i wsparcia finansowego kampanii od wielu osób, często bardzo znanych obywateli naszej gminy, nie zawsze chcących otwarcie wystąpić przeciw burmistrzowi. Gdybym chciał skorzystać ze wszystkich deklarowanych funduszy, to przekroczylibyśmy ustawowe limity i faktyczne potrzeby. Ale cieszę się, bo konkretna oferta wsparcia finansowego jest najlepszym świadectwem faktycznego poparcia naszej inicjatywy.

Autor treści na facebookowym profilu ugrupowania Wspólnie dla Gminy Tuczno sugeruje, że gmina pozna nazwiska osób, które podpiszą listy poparcia, będzie miała wgląd do wszystkich dokumentów, czy to możliwe?

- No tak. Może zacytuję fragment tego wpisu: „(…) na każdym etapie pracy radnych, czy przygotowywania referendum mamy wgląd do wszystkich dokumentów, list poparcia itp. (…)”  Jak mamy to rozumieć? Z kontekstu wynika, że chodzi o kontrolę ewentualnych nadużyć z naszej strony, bo dla nas, podobno - znowu cytat - „cel uświęca środki”. Już samo to stwierdzenie jest oszczerstwem. Do tego pierwszy cytowany fragment zawiera informacje nieprawdziwe, bo listy poparcia są znane tylko komisarzowi wyborczemu i pracownikom jego biura. Nie znam przepisów, które dawałyby wgląd do nich osobom postronnym. Czynności wyborcze, a za taką można uznać udział w referendum, są chronione anonimowością, by zagwarantować wyborcom możliwość wyboru wolnego od nacisków. Czemu ma służyć więc publiczne oznajmianie, w dodatku wbrew faktycznym uprawnieniom, że ludzie burmistrza będą przeglądać podpisy pod listami poparcia dla inicjatywy referendum? Niektórzy wyborcy mogą mieć obawy przed wystąpieniem przeciwko obecnej władzy. Zatrudnienie wielu osób lub ich bliskich zależy przecież w sposób bezpośredni lub pośredni od burmistrza. Do tego część decyzji administracyjnych też zapada w Urzędzie Gminy. Obawy przed odwetem ze strony władzy, nawet jeżeli bezzasadne, zawsze u wielu się pojawią. Takie wpisy na pewno nie służą rozwianiu tych obaw.

Organizując referendum trzeba mieć kandydata, który mógłby zastąpić burmistrza Krzysztofa Harę po ewentualnym odwołaniu. Kto nim jest?

- Nie, nie trzeba. Referendum jest dokładnie tym, co określa jego temat - głosowaniem za odwołaniem obecnego burmistrza. Po jego powodzeniu nastąpi demokratyczny proces wyborczy, podczas którego mogą pojawić się różne kandydatury, włącznie z osobą odwołanego burmistrza. Organizujemy to referendum, by dać olbrzymiej grupie niezadowolonych mieszkańców możliwość wybrania innej władzy. I na tym kończy się nasza rola jako inicjatorów referendum.

Nie uwierzę, że jako jeden z inicjatorów referendum nie myśli pan o jakimś konkretnym człowieku, który mógłby zostać następcą Krzysztofa Hary.

- Prawdą jest, że działając odpowiedzialnie powinniśmy mieć jakiś pomysł na to, co po referendum. Jak napisała do mnie pewna sympatyczna i mądra pani: „tylko mi nie pisz, że każdy lepszy od Hary!” Więc choć faktycznie tak uważam, przyznam, że mamy ogólną koncepcję tego, co w ciągu tej skróconej kadencji trzeba będzie zrobić. Bo nie będzie to pełna kadencja. Zanim zakończy się proces referendalny i wyborczy , zostaną jakieś trzy lata. Zanim nowy burmistrz ogarnie stanowisko i podległy mu urząd, miną kolejne tygodnie, czasu nie będzie więc wiele. Trzeba będzie zrobić audyt finansowy i organizacyjny. Trzeba będzie zapewne przygotować istotne zmiany w budżecie bieżącym i prognozie wieloletniej. Do tego reorganizacja pracy urzędu. Przegląd majątku gminnego. Odbudowa zaufania społecznego i współpracy z mieszkańcami, radami sołeckimi, podmiotami społecznymi. Należy też pamiętać, że nowy burmistrz będzie się musiał w ekspresowym tempie uczyć. Naprawdę, jeszcze nie rozmawiamy o personaliach ale nawet gdyby, to musiałbym powiedzieć, że za wcześnie teraz na ich ujawnienie. Jest kilka osób, spośród których musimy wyłonić kandydata. A niewykluczone, że po referendum nasze drogi się trochę rozejdą i część będzie miała inne pomysły i innego kandydata. I to nie będzie złe. Demokracja to wolność wyboru, więc im więcej dobrych kandydatów, tym lepiej.

Dyplomatycznie pan to ujął, ale nie jest to odpowiedź na moje pytanie.

- Naprawdę jeszcze zbyt wcześnie, żeby rozmawiać o nazwiskach. Mam swój pomysł, ale najpierw musi być wola samego kandydata a potem akceptacja tej osoby przez naszą grupę, przekształconą w komitet wyborczy. Wtedy z przyjemnością przekażemy naszą ofertę dla mieszkańców. Uważam, że powinien wystartować duet kandydatów. Oczywiście w naszych realiach wyborczych głosujemy tylko na osobę burmistrza, ale chciałbym, by od razu znana była wszystkim wyborcom osoba mająca pełnić funkcję jego zastępcy. Wobec ogromu zadań, jakie czekają nową władzę w krótkim czasie, potrzebna będzie dobra współpraca tych dwojga osób i uzupełniające się ich kompetencje zawodowe i społeczne. Poza tym chcemy przywrócić przejrzystość sprawowania władzy i jawność planów. Myślę, że jasna deklaracja, kto zostanie drugą osobą na urzędzie należy się wyborcom przed pójściem do urn.

Zarzuca się wam działanie we własnym interesie.

- Nie tylko takie zarzuty słyszymy. Reakcje burmistrza, czy szerzej jego obozu, pokazują najlepiej, jakimi motywami się kieruje pełniąc tę funkcję, będącą przecież służebną wobec mieszkańców. Są to osobiste ambicje i sympatie oraz awersja do wszelkiej krytyki. Tak sam działa, więc o to samo podejrzewa innych. Klasyka. To jest żenujące i z tym głównie chcemy skończyć. Oczywiście, jest prawdą, że działam, wszyscy działamy, we własnym interesie. Jako istota społeczna mam taką gradację priorytetów: rodzina, gmina, ojczyzna. Na końcu, ale niemniej ważne są globalna wspólnota ludzka i natura, w której żyjemy. I teraz po kolei. W rodzinie, na szczęście, jest świetnie - z żoną się kochamy i szanujemy wzajemnie, dzieci zdrowe, o pieniądze się nie martwię, bo nawet jak coś pójdzie bardzo źle, to żyjemy w środku Europy, gdzie nikt teraz z głodu i zimna, poza ekstremalnymi przypadkami, nie umiera.
Za to w gminie, gdzie mieszkam, w miejscu, które kocham i w którym chcę zostać, wychowywać dzieci i dla którego podejmuję wiele społecznych działań, dzieje się bardzo źle. Szczególnie zła jest atmosfera społeczna. Uwiera mnie to. Więc znowu działam wraz z innymi we własnym, dobrze pojętym interesie. By móc żyć w miejscu przyjaznym i zadbanym, z perspektywami na przyszłość i możliwościami indywidualnego rozwoju dla siebie i innych już dziś. Taki jest mój - i reszty z nas - osobisty interes w dążeniu do zmiany władzy, która tego nie zapewnia. Zauważę jeszcze, że jestem radnym i zostając nim ślubowałem działać dla dobra gminy i jej mieszkańców. Nie zapominam o tym. Jak nie będę miał sił, by to robić, to złożę mandat, a nie będę siedział cicho. Więc to są nie tylko osobiste chęci, ale i podjęte wobec mieszkańców zobowiązanie. Mam nadzieję, że moi wyborcy na razie udzielonego mi mandatu nie żałują. Nie mam takich sygnałów z ich strony. Tu jest zresztą chyba główna linia konfliktu. Ślubowanie burmistrza różni się tylko formą od ślubowania radnego. Zasadnicza treść pozostaje ta sama - zobowiązanie do służby publicznej. Mam wrażenie, że w realizacji naszych zobowiązań rozmijamy się z panem Harą całkowicie.

Dziękuję za rozmowę