Pieniądze bez wartości?

Jest to pytanie retoryczne, ponieważ każdy pieniądz ma swoją wartość, pod warunkiem że musi być w obiegu. W tym przypadku chodzi o stan fizyczny banknotów i monet, a konkretnie-ich stopnia zużycia.

W ostatnim okresie mieliśmy telefony od czytelników, którzy prosili o naświetlenie tego tematu, albowiem istnieje problem z wymianą uszkodzonych banknotów, którymi nie można zapłacić za towary i usługi, więc z natury rzeczy, pieniądze w takim stanie, nie mają wartości, chociaż są aktualnie w oficjalnym obiegu. W takich przypadkach pozostaje nam tylko jedno wyjście, a mianowicie takie, że musimy się udać do którejkolwiek placówki bankowej i tam dokonać zamiany uszkodzonego banknotu na właściwy. To gwarantuje nam zarządzenie prezesa Narodowego Banku Polskiego nr 31/2013 z dnia 17 grudnia. Jednakże prawo sobie, a życie sobie, co potwierdzają kontakty z naszymi czytelnikami, z których wynika, że na terenie naszego miasta żadna placówka bankowa, nie chce dokonać takiej zamiany.

Postanowiliśmy więc sprawdzić, jak do tematu podchodzą pracownicy poszczególnych placówek bankowych. Niestety potwierdziły się w całej rozciągłości pretensje mieszkańców Wałcza. Bank Millennium, Credit Agricole, Santander, Skok im. Chmielewskiego, Kasa Stewczyka nie chciały zamienić uszkodzonego banknotu. Tłumaczenia były różne: jedni twierdzili, że realizują polecenia swoich szefów, inni zaś, że mogą zamieniać tylko własnym klientom. Na końcu sprawdziliśmy oddz. banku Pekao BP i dopiero pracownik(prawdopodobnie kierownik) tej placówki wykazał się znajomością przytaczanego zarządzenia i powiedział, że dokona zamiany od ręki. Okazuje się, że można, wystarczy jedynie dobra wola personelu i odpowiednia znajomość przepisów prawa. Zanim jednak dokonaliśmy sprawdzania w wałeckich placówkach, przeprowadziliśmy szereg rozmów telefonicznych z centralami banków w naszym kraju. Konsultanci wszystkich zapewniali, że terenowe jednostki mają zalecenia do realizacji zarządzenia prezesa Narodowego Banku Polskiego. Dlaczego więc podległe centrali, nie stosują się do wytycznych wspomnianego zarządzenia?

Jeśli już wejdziemy w posiadanie uszkodzonego banknotu, musimy wiedzieć, iż nie zawsze otrzymamy tę samą jego wartość, albowiem wysokość wypłaconej kwoty uzależniona jest od stopnia uszkodzenia posiadanych pieniędzy. Sto procent możemy otrzymać tylko wtedy, gdy banknot jest przerwany na maksymalnie dziewięć części i nie ma tu więszego znaczenia, czy jest sklejony, czy też nie. Musimy jednak wiedzieć, że wszystkie jego części muszą należeć do tego samego banknotu oraz nie ma ubytków w miejscach jego przerwania. Także otrzymamy równowartość, gdy jeden fragment banknotu stanowi ponad 75% jego struktury. Natomiast za taki, który zachował od 45 do 75 procent struktury w jednym kawałku, otrzymamy połowę wartości. Niekiedy bank może mieś wątpliwości co do do stopnia uszkodzenia, wówczas banknot lub banknoty są przesyłane do oceny przez NBP.

Jak więc postępować, by uniknąć tego rodzaju zdarzeń? Najlepiej uważać w sklepach, by nie wciśnięto nam problematycznych banknotów. Trzeba stanowczo odmówić ich przyjęcia i poprosić o zamianę. Sami również nie powinniśmy takimi banknotami płacić, chyba że kasjerka się na to zgodzi. Placówki handlowe i usługowe mają również prawo nie przyjąć zapłaty uszkodzonym banknotem. Jednak z takich sytuacji jest pewne wyjście, ponieważ najlepiej się udać do takiego banku, w którym mamy założone konto, tam z pewnością nie odmówią nam zamiany, tak przynajmniej zapewniali mnie pracownicy odwiedzanych przeze mnie banków. Warto też przypomnieć, iż w przypadku wpłatomatów zalecana jest ostrożność. Urządzenie przed dokonaniem operacji ostrzega, iż wpłata uszkodzonych banknotów może spowodować awarię, a my będziemy mieli kolejny problem z wyjaśnieniem sprawy.

Na zakończenie przytoczę fragment zarządzenia prezesa NBP, by nie było żadnych niedomówień w przedmiocie wymiany zużytych pieniędzy.

Paragraf 1. stanowi, że działające banki na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej "bankami", wymieniają zużyte banknoty lub uszkodzone znaki pieniężne waluty polskiej, jeżeli ich autentyczność nie budzi podejrzeń, a ich cechy umożliwiają rozpoznanie ich wartości nominalnej.

Helena Graczyk