Racjonalne odżywianie, a zdrowie psychiczne

W ostatnich latach coraz więcej badań naukowych wskazuje na istotny związek między tym, co jemy, a naszym zdrowiem psychicznym. Dieta, która jest bogata w składniki odżywcze, może przyczyniać się do lepszego samopoczucia i funkcjonowania umysłu, podczas gdy niezdrowe nawyki żywieniowe mogą prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia psychicznego.

Badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii wykazały, że 88 proc. Osób populacji obarczonej ryzykiem występowania zaburzeń afektywnych oraz lękowych, którzy zmienili sposób żywienia na śródziemnomorski, odczuło zdecydowaną zmianę samopoczucia i sprawności psychicznej, ponad 1/4 badanych stwierdziła, że zmiana sposobu odżywiania pomogła im się pozbyć zmian nastrojów, a 25 proc. badanych zauważyło, że nowa dieta znacznie ograniczyła częstość ataków paniki i lęku oraz stanów depresyjnych. 

Zdrowa dieta, bogata w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty, ryby i nienasycone kwasy tłuszczowe, może być jednym z kluczowych elementów profilaktyki zaburzeń nastroju, takich jak depresja czy lęk. Składniki te dostarczają organizmowi niezbędnych witamin, minerałów oraz kwasów tłuszczowych omega-3, które są ważne dla prawidłowego funkcjonowania mózgu.

Jelita nazywane „drugim mózgiem”, mają ogromny wpływ na nasze zdrowie psychiczne. Zdrowa mikrobiota jelitowa, którą można wspierać poprzez dietę bogatą w błonnik i probiotyki, może wpływać na produkcję neuroprzekaźników, takich jak serotonina, które są niezbędne dla dobrego samopoczucia.
Ważnym elementem zdrowia psychicznego jest stan mikroflory jelit. Do niedawna nie kojarzono funkcjonowania jelit z ośrodkowym układem nerwowym (OUN), dopóki nie odkryto interakcji w obrębie osi jelitowo-mózgowej. Jest to szlak łączący funkcjonowanie jelit z ośrodkowym układem nerwowym, wpływającym również na układ immunologiczny i endokrynny, a zatem praktycznie na cały organizm. Liczne badania naukowe wskazują na wpływ flory bakteryjnej na nastrój i zachowanie oraz na jej oddziaływanie przeciwlękowe i przeciwdepresyjne. Wynika z tego, że poprzez modulację flory jelitowej możemy oddziaływać na zdrowie psychiczne i samopoczucie, a czynnikiem bezpośrednio wpływającym na nią jest dieta. Podstawą diety, jeśli chodzi o skład mikroflory przewodu pokarmowego, jest spożycie odpowiednich bakterii probiotycznych. Probiotyki to bakterie korzystne dla zdrowia, chroniące przed rozwojem szczepów patogennych, czyli wywołujących choroby, biorące udział w syntezie niektórych związków odżywczych (witamina K, witaminy z grupy B) oraz wykazujące działanie immunomodulujące (wpływ na układ odpornościowy). Źródłem probiotyków są fermentowane napoje mleczne (kefir, jogurt), zawierające w swoim składzie szczepy Lactobacillus Casei i Biffidus, a także suplementy diety. Pożywką dla ich wzrostu są prebiotyki – oligosacharydy zawarte w warzywach i owocach 
Z drugiej strony, dieta wysokoprzetworzona, uboga w składniki odżywcze, a bogata w cukry proste, tłuszcze trans i konserwanty, może przyczyniać się do rozwoju problemów psychicznych. Badania wykazały, że osoby, które często spożywają tego typu produkty, mają wyższe ryzyko wystąpienia depresji oraz innych zaburzeń psychicznych.
Racjonalne odżywianie odgrywa kluczową rolę w poprawie samopoczucia i może być ważnym elementem wsparcia procesu leczenia różnych schorzeń. Oto kilka punktów podkreślających jego znaczenie:
a) Zapewnienie niezbędnych składników odżywczych Zbilansowana dieta dostarcza organizmowi witamin, minerałów i innych substancji niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania.
b) Wsparcie dla układu odpornościowego Dobrze zbilansowane odżywianie wzmacnia układ odpornościowy, co jest istotne zarówno w profilaktyce, jak i w trakcie leczenia.
c) Regulacja poziomu cukru we krwi Stabilny poziom cukru we krwi przyczynia się do lepszego nastroju i zmniejsza ryzyko napadów głodu oraz zmęczenia.
d) Poprawa zdrowia jelit Dieta bogata w błonnik i probiotyki wspiera zdrowie mikroflory jelitowej, co ma bezpośredni wpływ na samopoczucie psychiczne.
e) Redukcja stanów zapalnych Niektóre składniki diety, jak omega-3, mają działanie przeciwzapalne, co może pomagać w leczeniu stanów zapalnych i autoimmunologicznych.
f) Wsparcie dla zdrowia mózgu Składniki odżywcze takie jak kwasy tłuszczowe omega-3, witamina D, magnez i foliany są ważne dla zdrowia mózgu i mogą wpływać na poprawę funkcji poznawczych
g) Prawidłowe nawodnienie jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania mózgu i może pomóc w utrzymaniu koncentracji i jasności umysłu

Podsumowując. 
Odpowiednia dieta, bogata w różnorodne składniki odżywcze, może wspierać zdrowie psychiczne i pomagać w zapobieganiu niektórym zaburzeniom psychicznym. Regularne spożywanie zbilansowanych posiłków, bogatych w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty, tłuste ryby i zdrowe tłuszcze, jest kluczowe dla utrzymania dobrego stanu zdrowia psychicznego.

mgr dietetyk Marta Wilczyńska