Końcówka każdego roku w samorządzie to czas wytężonej pracy nad przygotowaniem budżetu miasta na rok następny. Praca jest trudna, ponieważ budżet miasta, podobnie jak budżet domowy, zawiera w sobie wiele elementów i składowych, które niełatwo pogodzić.

DOCHODY miasta to: dotacje, dochody z podatków PIT i CIT, subwencje rządowe, podatki od nieruchomości, dochody ze sprzedaży nieruchomości i inne podatki oraz opłaty lokalne.

Z kolei WYDATKI to: oświata i wychowanie, gospodarka komunalna i ochrona środowiska, administracja publiczna, transport i łączność, pomoc społeczna i ochrona zdrowia, gospodarka mieszkaniowa, kultura i ochrona dziedzictwa narodowego, a także miejskie inwestycje. 

Tego, jak potoczy się rok 2020, nikt sobie nie wyobrażał.

Wykres (grafika nr 1) przedstawia wydatki bieżące (z wyłączeniem wydatków finansowanych z dotacji na zadania zlecone) oraz dochody z tytułu wpływu podatku od nieruchomości (z wyłączeniem samoopodatkowania Gminy Miejskiej Wałcz) w latach 2013-2019.

Sytuacja pandemii uzmysłowiła nam między innymi, jak bardzo rzeczywistość weryfikuje nasze plany, także te finansowe. Niepewność spowodowana pandemią koronawirusa oraz związany z tym spadek dochodów budżetowych przełożyły się na konieczność rezygnacji z, wydawałoby się, oczywistych rzeczy, które jednak w tym trudnym roku okazały się nie być już oczywistymi. W celu zabezpieczenia innych, niejednokrotnie niezauważalnych na pierwszy rzut oka, a jednak pierwszoplanowych potrzeb, podjęliśmy decyzję o rezygnacji z części wydatków. W konsekwencji dało się zauważyć w naszym mieście chociażby brak nowych nasadzeń czy rzadsze koszenie traw. Na szczęście tam, gdzie miasto musiało zmienić plany, z solidarną pomocą przyszli mieszkańcy i przez organizacje pozarządowe - zadbali o miejską zieleń. Za ten przykład solidarności jesteśmy wszyscy w Wałczu wdzięczni. 

Pracując nad budżetem na rok 2021, wykorzystujemy doświadczenie tego roku.

Idąc za głosem wielu ekonomistów, nie chcemy rezygnować z inwestycji i rozwoju. W czasach kryzysu wzmożone wydatki publiczne pełnią bardzo istotną rolę, pomagając stabilizować gospodarkę poprzez zapewnienie podmiotom gospodarczym podstaw funkcjonowania, co w konsekwencji przekłada się na utrzymanie tego, co najważniejsze, czyli Państwa i Państwa bliskich miejsc pracy.

Dlatego nie rezygnujemy z naszych planów na 2021 rok, w którym:

-  ruszy remont kina - kosztowna ale bezcenna dla mieszkańców Wałcza inwestycja,

-  zaproponujemy radnym przywrócenie zaniechanego w ubiegłym roku budżetu obywatelskiego, dzięki któremu nasi mieszkańcy sami proponują i decydują, w jakim kierunku rozwija się nasze miasto,

- zakończymy wymianę oświetlenia na energooszczędne lampy  LED w mieście,  

- zaplanowaliśmy modernizację i oświetlenie placów zabaw,

- ruszamy z inwestycjami w Szkole Podstawowej Nr 2 i Przedszkolu nr 9 - remont polegający na dostosowaniu do warunków p.poż,

- dokończymy gruntowną przebudowę ul. Morzyce, 

- rozpoczniemy przebudowę ulic Bursztynowej, Brylantowej, Szmaragdowej i Wilczej w ramach partnerstwa publiczno – prywatnego, 

- powstanie mała obwodnica łącząca ul. Wojska Polskiego z Aleją Tysiąclecia poprzez budowę łącznika z ul. Kościuszki,

- jeśli tylko pozwolą nam na to warunki epidemiologiczne - zorganizujemy letnie imprezy kulturalno-rozrywkowe i sportowe. Letni kalendarz wypełnią m.in. takie wydarzenia jak: Festiwal Dwóch Jezior, Festiwal Biegowy, Tenis z Gwiazdami, 60-lecie bicia rekordu przez Zdzisława Krzyszkowiaka,

- zrekultywujemy wysypisko śmieci,

- planujemy kontynuację przebudowy ulic w rejonie Zaułka Chełmińskiego (w trakcie projektowania jest ul. Gdańska), a także ul. Połczyńskiej, ul. Chełmińskiej, ul. Wroniej do ZAZ, ul. Wojska Polskiego 52a, ul. 1 Maja,

- rozpoczniemy prace projektowe remontu kolejnych ulic, m.in. ul. Półwiejskiej, Kołobrzeskiej, Żyznej czy oś. Zacisze.

Zadań mogłoby być więcej, ale oprócz powyższych inwestycji, w 2021 roku czekają nas również stałe i z roku na rok rosnące wydatki:

- 9 422 362 zł na dofinansowanie zadań z zakresu pomocy społecznej,

- 17 089 480 zł na dofinansowanie funkcjonowania szkół i przedszkoli ze środków własnych Gminy,

- 621 032  zł na wydatki związane z funkcjonowaniem żłobka miejskiego,

- 300 550 zł na wydatki związane z funkcjonowaniem mieszkań chronionych dla osób niepełnosprawnych, 

- 523 500 zł na wsparcie bezpieczeństwa publicznego, w tym koszty  monitoringu miejskiego, odstrzał dzików i itp., 

-  665 000 zł dofinansowanie przez Gminę do ochrony zdrowia, 

-  540 000 zł na remonty i inwestycje w szkołach i przedszkolach,

- 90 000 zł na utrzymanie ogrzewalni dla osób bezdomnych.

Przeznaczamy także ponad 2,5 mln zł zł na spłatę kredytów i innych zobowiązań, zaciągniętych w poprzednich kadencjach. Na dziś, po prawie 10 latach spłat, pozostaje wciąż do spłaty niebagatelna kwota kredytów w wysokości 15 725 000 zł, która jest wynikiem m.in dokonanej w 2017 roku subrogacji kredytów, czyli ich restrukturyzacji. Subrogacja znacznie zmniejszyła spłaty rat w latach 2018 i 2019 jednak zabieg ten spowodował, że wysokie raty zostały przesunięte na lata 2020 - 2026.

Grafika nr 2 przedstawia schemat spłaty rat kredytów.

Przy tak skonstruowanym budżecie samorządu, gdzie zgodnie z wymogami ustawy wydatki bieżące muszą się bilansować z dochodami, musimy w dużej mierze polegać na sobie i naszym wkładzie do budżetu w postaci podatków. Zwłaszcza, że nowa ustawa z 28.10.2020 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, jeśli wejdzie w życie, zmniejszy wpływy do budżetów samorządów w skali kraju o 1,5 mld zł. Od 7 lat w Wałczu podatki lokalne nie były podnoszone. Ostatni raz stawki podatkowe były aktualizowane w roku 2013 r. i, mimo że gminy ościenne od kilku lat sukcesywnie podwyższają podatki, nam udawało się tego uniknąć. Rzeczywistość zmieniła się jednak tak bardzo, że musimy wspólnie stawić czoła nowym wyzwaniom. Dlatego zmuszony jestem zaproponować aktualizację stawek podatkowych, licząc przy tym na Państwa zrozumienie i solidarność. Nie da się bowiem dobrze i skutecznie zarządzać samorządem bez zapewnienia odpowiednich środków finansowych. 

Na najbliższą sesję Rady Miasta został złożony projekt uchwały podnoszący podatki lokalne. Proponowane stawki podatkowe wzrosną dla właścicieli mieszkań średnio o 4 zł rocznie, a przedsiębiorców średnio o ok. 22 zł miesięcznie. 

Nawet w przypadku wprowadzenia tej podwyżki, wałeckie podatki będą najniższe w powiecie, a jednak zagwarantuje nam to dodatkowy dochód na poziomie ok. 1,7 mln zł. 

Tabela (grafika nr 3) przedstawia stawki podatków w powiecie wałeckim.

To prawda, że dwa lata temu liczyliśmy na obniżenie kosztów życia. Jednak codzienność szybko zweryfikowała te plany. Liczne i znaczące podwyżki, choćby energii elektrycznej czy też nowe daniny na rzecz budżetu centralnego, w sposób brutalny obnażyły rzeczywistość. 

Dzisiaj priorytetem jest utrzymanie dynamicznego rozwoju Wałcza i odczuwalna poprawa jakości życia wszystkich mieszkańców, co nie jest możliwe bez zabezpieczenia odpowiednich środków finansowych w budżecie miasta. Pokazaliśmy, że umiemy się wspierać. Podczas kryzysu związanego z epidemią wspieraliśmy przedsiębiorców, wprowadzając, pomimo trudności budżetowych, ulgi w zakresie podatków lokalnych czy innych należności miasta. Dziś potrzebujemy solidarności okazanej poprzez zwiększenie naszego wkładu do wspólnej kasy miejskiej. 

Nie zamierzamy przy tym iść tylko łatwą drogą, polegającą na zwiększaniu obciążeń podatkowych. Miasto wspólnie z Zakładem Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. pracuje nad obniżeniem stawek za ogrzewanie. Wniosek o zatwierdzenie taryfy zakładającej obniżkę aż o 11% został już złożony do Urzędu Regulacji Energetyki. 

Nadal planujemy intensywnie sięgać po środki zewnętrzne, choć mamy z tyłu głowy obawę, że przez zawirowania związane z przyjęciem budżetu Unii Europejskiej, w przyszłym roku może nie zostać uruchomione finansowanie projektów unijnych z nowej perspektywy, co byłoby kolejnym ciosem w podstawy finansowe samorządu. W dalszym ciągu będziemy też aplikować o środki dzielone w ramach projektów finansowych z budżetu państwa. Aktualnie czekamy na wyniki konkursu na dofinansowanie zielonej promenady od ul. Brackiej do Orlej w ramach projektu „Rewitalizacja terenów zielonych nad jeziorem Zamkowym w Wałczu”. Projekt przeszedł ocenę formalną, a przed nami kolejna, dwustopniowa ocena merytoryczna. Szacowana wartość projektu to 4 700 000,00 zł, w tym wartość wnioskowanego dofinansowania to ok. 4 000 000,00 zł. Mamy nadzieję, że będą to kolejne środki, które trafią do Wałcza, a inwestycja rozpocznie się już w przyszłym roku. 

Maciej Żebrowski

Burmistrz Miasta Wałcz